Tal um að Ísland þurfi undanþágu frá fyrirhuguðum tollum Evrópusambandsins á Bandaríkin er furðulegt í ljósi þess að við erum með samninga við sambandið um tiltekin tollakjör. Komi til þess að Evrópusambandið setji tolla á Ísland sem beint er að Bandaríkjunum verður það ekki aðeins þvert á þá samninga, þar á meðal EES-samninginn, heldur má færa rök fyrir því að um yrði að ræða verri framgöngu gagnvart okkur Íslendingum en af hálfu Donalds Trump Bandaríkjaforseta.
Trump hefur þannig ljóslega ekki látið eitt yfir Ísland og Evrópusambandið ganga. Á meðan ríki sambandsins fá á sig 20% toll er hann helmingi lægri á íslenzkan útflutning til Bandaríkjanna. Mögulegt er hins vegar að Evrópusambandið muni ekki aðeins leggja tolla á bandarískar vörur til þess að svara tollum Trumps heldur einnig til dæmis íslenzkar. Trump hefur verið gagnrýndur fyrir það að leggja tolla á Kanada og Mexíkó þvert á gerða samninga. Þar á meðal af leiðtogum sambandsins.
Haft er eftir Espen Barth Eide, utanríkisráðherra Noregs, á fréttavef Ríkisútvarpsins að norsk og íslenzk stjórnvöld þyrftu „að hjálpa Evrópusambandinu að réttlæta það“ að ríkin ættu að fá undanþágu frá fyrirhuguðum mótaðgerðum sambandsins gegn Bandaríkjunum! Vandamál Evrópusambandsins væri það að Ísland og Noregur væru ekki hluti af tollabandalagi þess. Við erum með samninga við sambandið um tollakjör og værum við innan tollabandalagsins væri á okkur 20% tollur!
Vert er að rifja það upp að Evrópusambandið hefur í gegnum tíðina ítrekað hótað Íslandi efnahagslegum refsiaðgerðum. Til að mynda í makríldeilunni vegna veiða á makríl í okkar eigin efnahagslögsögu. Þá beitti sambandið Færeyinga refsiaðgerðum um árið vegna síldveiða þeirra í sinni lögsögu. Mjög langur vegur er frá því að sambandið hafi efni á því að gagnrýna aðra fyrir það að hóta vinaþjóðum efnahagsþvingunum til þess að ná sínu fram án þess að vera í nokkrum rétti til þess.
Hjörtur J. Guðmundsson
sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur
(Ljósmynd: Fánar aðildarrríkja EFTA ásamt fána Evrópusambandsins. Eigandi: EFTA)