Fjöldi efnahagskrísa sem átt hafa sér stað á evrusvæðinu frá því að það var sett á laggirnar og slakur efnahagslegur árangur er afleiðing þess að svæðið var gallað frá upphafi. Uppbygging evrusvæðisins, regluverkið sem um það gildir og þær stofnanir sem settar voru á laggirnar til þess að stýra því eru sökudólgurinn. Þetta kemur fram í grein sem birtist á fréttavef brezka dagblaðsins Guardian 10. ágúst 2016 og er úrdráttur úr bók Josephs Stiglitz, hagfræðings og nóbelsverðlaunahafa, The Euro and Its Threat to the Future of Europe sem seint verður vændur um andúð á evrunni.
„Fjölbreytileiki Evrópu hafði verið styrkur álfunnar. Það er ekki auðvelt að láta sameiginlegan gjaldmiðill virka fyrir svæði sem er gríðarlega ólíkt efnahagslega og pólitískt. Sameiginlegur gjaldmiðill felur í sér fast gengi fyrir öll ríkin sem og vexti. Jafnvel þó það endurspeglaði aðstæður í meirihluta ríkjanna með tilliti til efnahagslegs fjölbreytileika svæðisins þarf að vera til staðar fjöldi stofnana sem geta aðstoðað þau ríki sem stefnan hentar ekki,“ segir enn fremur í greininni. Slíkar stofnanir hefðu hins vegar ekki verið settar á laggirnar. Ljóst er að gagnrýni Stiglitz á enn við í dag og ekki síður.
Forystumenn Evrópusambandsins eru gagnrýndir í greininni fyrir það að kenna ríkjum evrusvæðisins alfarið um ástand efnahagsmála innan þess í gegnum tíðina og neita að horfa í sinn eigin barm. Þá segir að svæðinu hafi oft verið líkt við slæmt hjónaband sem aldrei hefði átt að stofna til. Hér áður fyrr hafi hjónabandsráðgjafar lagt áherzlu á það að bjarga hjónabandinu en í dag væri hins vegar fyrst spurt hvort rétt væri að gera það. „Kostnaður við skilnað, bæði fjárhagslegur og tilfinningalegur, kann að vera mjög mikill. En kostnaðurinn við að vera áfram saman getur verið enn meiri.“
Hjörtur J. Guðmundsson
sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur
(Ljósmynd: Joseph E. Stiglit hagfræðingur. Eigandi: Jérémy Barande / Ecole polytechnique Université Paris-Saclay / CC BY-SA 2.0)